دکتر مهرداد رایانی در نشست نقد و بررسی نمایش « فرجام سفر طولانی»: یاد «قیصر» مسعود کیمیایی افتادم!
نشست نقد و بررسی نمایش «فرجام سفر طولانی طوبی» توسط کانون ملی منتقدان تئاتر ایران برگزار شد. در ادامه برنامه‌های «دوشنبه‌های نقد تئاتر» کانون ملی منتقدان تئاتر ایران و در راستای گسترش کمی و کیفی نقد حضوری و تئاتر، نشست نقد و بررسی نمایش «فرجام سفر طولانی طوبی» به نویسندگی علیرضا نادری و کارگردانی سید محسن حسن‌زاده پس از اجرای این نمایش، روز دوشنبه هفتم مهر 1393 در تالار چهارسوی مجموعه تئاترشهر برگزار شد.
در این نشست دکتر مهرداد رایانی مخصوص، مهدی یاورمنش و عرفان پهلوانی از منتقدان کانون ملی منتقدان تئاتر ایران نمایش «فرجام سفر طولانی طوبی» را نقد و بررسی کردند و شماری از علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر و عوامل نمایش نیز حضور داشتند.
مهرداد رایانی مخصوص در این نشست گفت: این نمایش مرا به سال‌های آغازین دهه شصت و نمایشهایی که در آن دوران می‌دیدم برد. این متن بسیار عقب است؛ جدا از اینکه داستان نمایش کمی دیر شروع می‌شود و به قولی ویندوزش دیر بالا می‌آید به نظر من مناسبات نمایشنامه هم مناسبات امروزی نیست. مناسبات امروزی با آمدن پدیده‌هایی مانند Viber و Instagram کمی تغییر کرده است. این نمایش برای من کمی نوستالژیک بود. یاد «قیصر» و «کیمیایی» و خان و خان‌بازی و تیغ ابریشم افتادم. من احساس می‌کنم مناسبات این متن مناسبات امروزی نیست. شاید حرف آن، حرف درستی باشد و امروزه هم چنین چیزهایی را می‌بینیم. شاید بهترین چیزی که مرا جذب این نمایش می‌کرد، مامور پلیس بود؛ خیلی جالب بود که در سایه رویدادها قرار داشت و تنها کار او نواختن ویولن بود و کاری به کار دیگران نداشت. به جای اینکه ایجاد نظم یا رسیدگی کند، کناری ایستاده است و سازش را می‌زند. شاید اگر کارگردان از این زاویه نگاه وارد ماجرا می‌شد و با نسبت‌های الانی با تماشاگر ارتباط برقرار می‌کرد بهتر بود. یک جاهایی کارگردانی تلاش کرده است تا در روبه‌رویی با این متن دشوار، تماشاگر را نزدیک به الان کند و نمونه‌اش استفاده از سکویی است که در صحنه به کار برده شده است و از آن کاربری‌های مختلف استخراج می‌شود تا ما بتوانیم یک دریافت امروزی‌تر داشته باشیم اما متن راه نمی‌دهد و خیلی عقب است.
عرفان پهلوانی در ادامه این نشست گفت: سکویی که در اجرای این نمایش به کار گرفته شده است، یادآور سکوی گرد نمایش‌های ایرانی است و در پیوند با دیگر ارکان اجرایی به کار برده شده در این اثر قرار دارد. برای نمونه می‌توان به تعزیه و تعزیه‌خوانی به کار برده شده در این اثر اشاره کرد. برخی از میزانسن‌های نمایش فرجام سفر طولانی طوبی مانند صحنه درگیری میان «سکینه» و «ارباب مسیح» نیز از تعزیه برداشت شده است. در نورپردازی هم از رنگ‌های مورد استفاده در تعزیه که معنا و کاربردی نمادین دارند بهره گرفته شده است.
مهدی یاورمنش، دیگر منتقد حاضر در این نشست گفت: به نظر من نمی‌توان گفت که هر متنی که چند دهه پیش نوشته شده است با مناسبت‌های امروزی همخوانی ندارد. این رویکرد به متن به نظر من چندان درست نیست. به خاطر آنکه در این صورت ما آن چیزی را که دوست داریم به متن تحمیل خواهیم کرد. ما دوست داریم متنی نوشته شود و شاهد متنی باشیم که مناسبات امروز را در آن داشته باشیم و با زندگی امروز نزدیک باشد. اما من این طوری نگاه نمی‌کنم. من علیرضا نادری و کارهای او را دوست دارم اما این متن را دوست ندارم. علیرضا نادری خواسته در مورد دهستانی نزدیک قم که «قنوات» نام دارد نمایشنامه‌ای بنویسد. این نمایشنامه در سال 1372 نوشته و در سال 1384 بازنویسی شده است، اما داستانی را در اواخر دهه 50 روایت می‌کند. زمانی که اصلاحات ارضی انجام شده است اما هنوز آن نسبت‌های ارباب- رعیتی ادامه دارد. محسن حسن‌زاده، کارگردان نمایش «فرجام سفر طولانی طوبی» گفت: ما در این نمایش از یک فرهنگ و یکسری خرده فرهنگ و از یک گویش سخن می‌گوییم؛ از یک شکل رابطه بین آدم‌ها و از یک جغرافیایی که مسلما روی این فرهنگ تاثیر گذاشته است. از یک شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی که روی این فرهنگ تاثیرگذار بوده است. من معتقدم که مناسبات این اثر که آقای رایانی به آن اشاره کردند در اصل تغییری نکرده و تا امروز ثابت مانده است. ما در این اثر به نوعی داریم به معرفی این فرهنگ هم می‌پردازیم.
در راستای این نکته که این نمایش توسط هنرمندان قمی اجرا می‌شود و به معرفی فرهنگ و خرده فرهنگ‌هایی از آن شهر و روستاهای اطراف آن می‌پردازد، عرفان پهلوانی گفت: نمایش‌های گوناگونی را از قم دیده‌ایم و اهالی تئاتر قم هنرمندان فعالی هستند اما تئاتری که در مورد معرفی فرهنگ و خرده‌فرهنگ‌های قم باشد، من تنها نمایش «میلاد» نوشته آقای «عباس جهانگیریان» را به یاد می‌آورم که چندی پس از انقلاب در تالار مولوی اجرا شد و اگر اشتباه نکنم نخستین تجربه بازیگری آقای پرویز پرستویی به شمار می‌رود و توسط تلویزیون هم ضبط شد. تقریبا از آن نمایش به این سو ما تئاتری که معرف فرهنگ و خرده‌فرهنگ‌های آن دیار باشد نداریم و «فرجام سفر طولانی طوبی» از این جهت ارزش ویژه‌ای دارد. مهدی یاورمنش در ادامه نگاهی جامعه‌شناسانه به این نمایش داشت و با تبیین تفاوت مفهوم «مدرن» با «مدرنیته» به نقل قول‌هایی از «امانویل کانت» و «مازلو» پرداخت و نمایش «فرجام سفر طولانی طوبی» را از این دیدگاه‌ها مورد نقد و بررسی قرار داد. مهرداد رایانی مخصوص در ادامه صحبت‌های خود به اهمیت و جایگاه دراماتورژی در تئاتر روز دنیا اشاره کرد و تاکید داشت که باید هنگامی که به سراغ نمایشنامه‌هایی که در گذشته نوشته شدهاند می‌رویم، مناسبت‌های آن آثار را امروزی کنیم و به دراماتورژی آن آثار بپردازیم. نشست نقد و بررسی نمایش «فرجام سفر طولانی طوبی» با ادامه گفت‌وگو و تبادل نظر میان منتقدان، عوامل نمایش و حاضران در نشست ادامه یافت و 77 دقیقه به طول انجامید. نشست آینده برنامه‌های «دوشنبه‌های نقد تئاتر» کانون ملی منتقدان تئاتر ایران، دوشنبه 14 مهر 1393 برگزار خواهد شد و به نقد و بررسی نمایش «P2» به کارگردانی «مرتضی میرمنتظمی» می‌پردازد. کانون ملی منتقدان تئاتر ایران امیدوار است که این نشست‌ها با حضور چشمگیر علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر و به ویژه دانشجویان و هنرجویان رشته‌های هنرهای نمایشی همراه باشد.
روایت بازنشستگی باستانیپاریزی توسط فرهاد رهبر
ایسنا- در نکوداشت محمدابراهیم باستانی پاریزی، محمود دعایی نامه‌های طنزآمیز و گله‌مند باستانی پاریزی شامل نامه مربوط به بازنشستگی‌اش توسط فرهاد رهبر را خواند.
عصر هفتم مهرماه آیین نکوداشتی برای محمدابراهیم باستانی پاریزی، تاریخ‌نگار فقید در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.
در این مراسم مهدی محقق، رییس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با اشاره به تاریخ‌نگاری باستانیپاریزی از مکان زندگی‌اش گفت: مرحوم باستانی پاریزی این سبک تاریخ‌نگاری و نوشتن از مکان تولد و زندگی‌اش، پاریز و کرمان را از قدما گرفته است. موارد زیادی از تاریخ‌نگاری به این سبک در تاریخ کشور ما وجود دارد که بخشی از آن موجود بوده و بخشی هم از دست رفته است.
حجت‌الاسلام والمسلمین حجتی کرمانی نیز سخنانش را با غزلی از باستانی پاریزی که 65 سال پیش سروده بود، آغاز کرد و گفت: اگر این همه آثار تاریخی مواج و پر از پند و اندرز در زمره آثار باستانی پاریزی نبود، همین یک غزل برای شناختن ذوق او کافی بود.
وی در ادامه به آشنایی خود با باستانی پاریزی اشاره کرد و از خاطرات پدر و عموی زرتشتی خود با او سخن گفت.
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی، مدیرمسوول روزنامه اطلاعات از آشنایی خود با باستانی پاریزی سخن گفت و تاکید کرد: من وقتی در روزنامه اطلاعات منصوب شدم، سعی کردم از بزرگان و نام‌آوران درخواست همکاری کنم. در این میان برادر آقای حجتی کرمانی کتابی نوشته بود با مقدمه آقای باستانی پاریزی. او این مقدمه را در اختیار ما قرار داد و ما آن را منتشر کردیم اما بعد آقای باستانی پاریزی نامه زد و گفت چرا این مقاله را بی‌اجازه چاپ کردید، ما گفتیم مطلبی چاپ می‌کنیم و می‌نویسیم که ما لایق مطالب شما نیستیم اما بعدها مراوده ما با ایشان تغییر کرد و او پذیرفت که ما از آنهایی نیستیم که ایشان حق دارند با آنها مراوده نکنند. در مراحلی هم من واسطه ایشان با مسوولان شدم و هر وقت ایشان می‌خواست تازیانه‌ای بر گونه مسوول خطاکاری بنوازد، از طریق ما این کار را می‌کرد و البته مسوولان هم به ایشان احترام می‌گذاشتند و پاسخ مناسب می‌دادند. این مراوده تا آنجا پیش رفت که اجازه دادند مقالات ایشان در روزنامه اطلاعات چاپ شود و حتی جای دیگری منتشر نشود.
دعایی گفت: من افتخار داشتم روزهای آخر زندگی در محضر ایشان باشم و دیدم چگونه دو فرزندش مثل پروانه از او مراقبت می‌کنند. همه آنچه من از او سراغ داشتم، صفا، فروتنی، تواضع، پر و بی‌ادعا بودن است. او در مقابل هیچ‌کس کرنش نکرد، چه حکومت پیشین و چه دوران خودمان.
مدیر موسسه اطلاعات در ادامه خاطراتی را بیان کرد که استاد باستانیپاریزی با مسوولان داشته و نشانه استقلال و روحیه طنازی او بوده است.
دعایی همچنین به بیان خاطرات بازنشستگی مرحوم باستانیپاریزی از دانشگاه تهران پرداخت و سه نامه او به دانشگاه تهران را خواند. یکی از این نامه‌ها واکنش باستانیپاریزی به رسیدن نامه بازنشستگی‌اش در آستانه کنگره ایران‌شناسی در تورنتو در مردادماه 1387 بود؛ زمانی که فرهاد رهبر همراه با چندین استاد دیگر دانشگاه تهران حکم بازنشستگی باستانیپاریزی را هم ابلاغ کرد. در این نامه باستانیپاریزی گفته بود که خبر بازنشستگی خود را در کریدورهای دانشگاه تورنتو دریافت کرده و دکتر سیاسی او را به اوج آورده و فرهاد رهبر او را برکنار کرده است.
نامه دیگر، نامه باستانیپاریزی به بخش مالی دانشگاه تهران بود. او در این نامه با زبان طنز به دانشگاه تهران یادآور شده بود که بعد از شش ماه بازنشستگی هیچ‌گونه دریافتی از این دانشگاه نداشته است. نامه دیگر که مربوط به فروردین سال 89 می‌شد، نامه تشکر همراه با کنایه باستانیپاریزی برای دریافت مبلغ معوقه‌اش بود. باستانی پاریزی در این نامه‌ها با زبانی طنزآمیز و همراه با کنایه با مسوولان دانشگاه تهران سخن گفته بود.
در ادامه این مراسم، پیام هیات‌رییسه دانشگاه تهران به مناسبت این نکوداشت خوانده شد و سپس سیدحسن شهرستانی و احسان اشراقی از استادان دانشگاه تهران به بیان خاطرات خود با باستانی پاریزی در دانشگاه تهران و خوابگاه کوی دانشگاه در امیرآباد پرداختند.
در این مراسم اقدس کاظمی شعری را در رثای باستانی پاریزی خواند و جمشید کیان‌فر، مدیر خانه نقد کتاب ایران به خواندن متنی کوتاه درباره آشنایی خود با باستانی پاریزی و آنچه از او آموخته است، پرداخت.
در پایان این مراسم نیز لوحی از سوی دانشگاه تهران و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به حمید باستانی پاریزی، فرزند مرحوم محمدابراهیم باستانی پاریزی تقدیم شد. حمید باستانی پاریزی هم نامه تشکر خواهرش را خطاب به حاضران خواند.
در این مراسم چهره‌های فرهنگی و ادبی بسیاری چون علی موسوی گرمارودی، نوش‌‌آفرین انصاری، عبدالله انوار و... حضور داشتند.همچنین کتابی در اختیار حاضران قرار گرفت که شامل زندگینامه و خدمات علمی و فرهنگی محمدابراهیم باستانی پاریزی است.
این کتاب همراه با مقالاتی از افرادی چون توفیق سبحانی، حسن امین‌لو،هادی سودبخش، احمد منعمیان، سیدطاها مرقاتی و حمید باستانی پاریزی شامل مصاحبه‌ای با باستانی پاریزی و مقالاتی از اوست. در پایان کتاب هم که از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شده، اسناد و عکس‌هایی از زندگی مرحوم باستانی پاریزی آمده است.
کمپین 6 فیلمساز ایرانی برای حمایت از توافق هسته‌ای
ایسنا- عباس کیارستمی، اصغر فرهادی، مجید مجیدی، رخشان بنی‌اعتماد، رضا میرکریمی و محمدمهدی عسگرپور در یک کمپین خواستار رسیدن به توافق هسته‌ای و حمایت مردم از این توافق شدند.
در حالی که آخرین مذاکرات ایران برای توافق هسته‌ای ادامه دارد و اخیرا در نیویورک به نتیجه خاصی نرسید، شش فیلمساز ایرانی با راهاندازی کمپینی در توییتر، خواستار رسیدن به توافق هسته‌ای و حمایت مردم از این توافق شدهاند.در پوستر این کمپین که عکس این شش فیلمساز قرار گرفته دعوت شده که به این کمپین بپیوندند و نوشته شده است: «هیچ توافقی بدتر از عدم توافق نیست».
نقاشی‌خط‌های اکسپرسیونیسم انتزاعی در گالری شکوه
گالری شکوه عصر جمعه یازدهم مهرماه 93 میزبان نمایشگاه نقاشی‌خط‌های غلامرضا فیروزی خواهد بود. غلامرضا فیروزی در این نمایشگاه 27 نقاشی‌خط با ابعاد 90×80، 150×100 و 130×120 سانتیمتر با تکنیک ترکیب مواد، اکریلیک و رنگ روغن روی بوم و صفحات ام‌دی‌اف را در معرض دید عموم قرار می‌دهد.این آثار در فضای اکسپرسیونیسم انتزاعی خلق شدهاند و هنرمند این آثار را با توجه به اتفاقات و جریاناتی که امروزه در دنیا شاهد آن هستیم به صورت بداهه‌نگاری با ضربات قلم مو و بهره‌گیری از رنگ‌های خالص کار کرده است. او در این آثار برخوردی آزاد و رها با خط دارد و عصاره‌ای از جوهره خوشنویسی را در این آثار انعکاس داده است.غلامرضا فیروزی متولد 1341 شیراز است. او نیمه دوم دهه 50 شمسی نقاشی و دهه 60 خوشنویسی را فرا‌گرفت و پس از چند سال تدریس در انجمن خوشنویسان، اوایل دهه 70 به نقاشی‌خط روی آورد. این نمایشگاه نهمین نمایشگاه انفرادی اوست و مهم‌ترین نمایشگاه گروهی فیروزی، تور اروپایی آثار وی و جمع دیگری از هنرمندان ایران بود که در سال 1378 به همت موزه هنرهای معاصر با همکاری سازمان ملل متحد انجام شد.نمایشگاه نقاشی‌خط‌های غلامرضا فیروزی تا تاریخ 16 مهرماه 93 در گالری شکوه واقع در بلوار اندرزگو، خیابان شهید سلیمی، کوچه امیر نوری، پلاک 19دایر خواهد بود و علاقه‌مندان می‌توانند همه روزه (به غیر از تعطیلات رسمی و پنجشنبه‌ها) از ساعت 4 تا 8 عصر از این آثار دیدن کنند.
محسن تنابنده پیرزن «اَبله» شد
مهر- بازیگر پرکار این روزهای سینما و تلویزیون ایران در دومین همکاری‌اش با تبریزی بعد از «سرزمین کهن»، در «اَبله» مقابل دوربین خواهد رفت و نقش مادربزرگ این مجموعه را بازی می‌کند.
اولین بار است که این بازیگر در نقش یک زن بازی می‌کند. محمود بصیری در «دستفروش» و اکبر عبدی در «خوابم میاد» از جمله بازیگران مردی هستند که پیش از این ایفاگر نقش یک پیرزن بوده‌اند.تنابنده در کنار احمد مهرانفر و حمیدرضا آذرنگ از بازیگران مجموعه «شاهگوش» هستند که در «اَبله» هم در کنار یکدیگر حضور دارند.سریال کمال تبریزی که طی مراسمی در هتل آزادی رسما معرفی شد آخرین مراحل پیش‌تولیدش را طی می‌کند و قرار است از 15 مهرماه تصویربرداری‌اش آغاز شود.«اَبله» به تهیه‌کنندگی شرکت تصویرگستر پاسارگاد و محمد مسعود با فیلمنامهای از علیرضا طالب‌زاده، موضوعی کمدی دارد و روایت نویسنده‌ای به نام هادی است که در نگارش فیلمنامه‌های پلیسی جنایی تخصص دارد. او درگیر ماجرای یکی از شخصیت‌های عجیبش به نام پریسا می‌شود.بازیگران این مجموعه عبارتند از مهران احمدی، هانیه توسلی، حمیدرضا آذرنگ، احمد مهرانفر، بهنام تشکر، شبنم مقدمی، عیسی یوسفی‌پور، بهادر مالکی، حسن محب‌اهری، عزت‌الهج رمضانی‌فر، مرتضی ضرابی، محسن یگانه، نگین معتضدی، فهیمه موسوی، شبیر پرستار، محسن رمضانی، محمد ذوالفقاری و با حضور محسن تنابنده و سیامک انصاری، تهیه‌کننده: شرکت تصویرگستر پاسارگاد و محمد مسعود.
«قصه‌ها» اکران می‌شود
ایلنا- فیلم «قصه‌ها» قطعا اکران می‌شود اما زمان دقیق اکران فیلم هنوز مشخص نیست. علی سرتیپی (مدیرعامل فیلمیران و پخش‌کننده فیلم قصه‌ها) با اشاره به آخرین وضعیت اکران این فیلم گفت: فیلم قصه‌ها قطعا اکران می‌شود اما هنوز زمان دقیق اکران آن مشخص نشده است.وی ادامه داد: فیلم قصه‌ها پروانه نمایش دارد. قرارداد اکران و پخش فیلم بسته شده اما هنوز سینماهای سرگروه مشخص نشده است.فیلم قصه‌ها به کارگردانی رخشان بنی‌اعتماد با حضور بازیگرانی همچون فرهاد اصلانی، فاطمه معتمدآریا، مهدی هاشمی، گلاب آدینه، بابک حمیدیان، نگار جواهریان، حبیب رضایی، باران کوثری، پیمان معادی و حسن معجونی ساخته شده است.